2. Wekdienst 8/12: herdenking Decembermoorden en derde wereldbeker schaatsen
Goedemorgen! Zowel in Nederland als in Suriname worden vandaag de Decembermoorden herdacht. En er is veel sport om van te genieten: schaatsen, zwemmen, handbal en eredivisievoetbal. In de ochtend valt er vanuit het westen regen en aan zee staat een stormachtige wind. Vanmiddag zon, wolken en wat buien. Dan waait het iets minder hard, maar vanavond neemt de wind weer toe in kracht tot stormachtig. Het wordt vandaag een graad of 11. Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden en files en de situatie op het spoor. Wat kun je vandaag verwachten? In Amsterdam worden de Decembermoorden herdacht. Dat gebeurt dit jaar voor het eerst in de Amstelkerk. De advocaat van Desi Bouterse maakte zaterdagochtend bekend dat de Surinaamse president toch in beroep gaat tegen zijn veroordeling tot twintig jaar cel voor betrokkenheid bij het martelen en vermoorden van vijftien politieke tegenstanders in december 1982. Ook in Suriname is een herdenking voor de slachtoffers van de Decembermoorden. Die vindt plaats in Fort Zeelandia. Verder veel sport: De Nederlandse handbalvrouwen nemen het om 10.00 uur op tegen Duitsland op het WK in Japan. In het Kazachse Nur-Sultan wordt om de derde wereldbeker van het seizoen geschaatst. Daar staan de 1500 meter bij de vrouwen, diezelfde afstand bij de mannen en de ploegenachtervolging op het programma. Het schaatsen is de hele middag live te zien bij de NOS. Op de slotdag van de EK kortebaan in Glasgow komen vijf Nederlandse zwemmers in actie: Valerie van Roon, Kyra Toussaint, Femke Heemskerk, Tamara van Vliet en Joeri Verlinden. Zij zijn vanaf 18.00 uur live te volgen. Er worden vier eredivisiewedstrijden gespeeld: Vitesse-Feyenoord, FC Groningen-FC Utrecht, RKC-sc Heerenveen en Sparta-Heracles. Wat heb je gemist? De Saudiër die vrijdag drie mensen doodschoot op een Amerikaanse vliegbasis in Florida, heeft een paar dagen daarvoor - samen met drie anderen - beelden van grote schietpartijen bekeken. De drie die samen met hem beelden van andere schietpartijen hadden bekeken, zijn volgens overheidsbronnen ook Saudische leerlingen. Op het moment dat de man om zich heen schoot, zou een van hen dit hebben gefilmd. De twee anderen zouden de beelden in een auto hebben bekeken. Ander nieuws uit de nacht: Bij een brand in een Indiase kartonfabriek zijn zeker 43 mensen omgekomen: het vuur brak midden in de nacht uit in het vijf verdiepingen tellende gebouw. Op dat moment lagen er mogelijk 70 medewerkers te slapen. Bijna 60 mensen zijn bewusteloos naar een ziekenhuis in New Delhi gebracht. Noord-Korea zegt een rakettest "van grote betekenis te hebben gedaan: de test, mogelijk van een raketmotor, gebeurde op een basis die deels werd ontmanteld na de top tussen de Noord-Koreaanse leider Kim en president Trump. De politie gaat agenten die selfies maakten bij een ingestorte grillroom aanspreken: op beelden van Hart van Nederland is te zien hoe ze zichzelf in Coevorden op de foto zetten, terwijl reddingswerkers op de achtergrond bezig zijn. Onacceptabel, zegt de politie op Twitter. Gisteravond werd na een urenlange operatie een jongen van 5 in zorgwekkende toestand onder het puin vandaan gehaald. En dan nog even dit: Een met ducttape aan de muur getapete banaan die werd verkocht voor 120.000 dollar is opgegeten. Collega-kunstenaar David Weiner pelde en verorberde het kunstwerk Comedian in de galerie waar het tentoongesteld was. Hij zegt dat het performancekunst was, genaamd Hungry Artist. Weiner werd kort vastgehouden maar mocht daarna gaan. "Ik ben gek op het werk van Maurizio Cattelan", schrijft hij op Instagram. "Het was heerlijk." De verkoper benadrukt dat het kunstwerk hiermee niet verloren is gegaan: in het certificaat van echtheid staat dat de banaan zo nodig mag worden vervangen. Fijne zondag!
(bron: NOS)

3. Actrice 'seksistische' fitnessreclame verlaat man in nieuw spotje
Seksistisch, vrouwonvriendelijk, een gijzelingssituatie, een mislukte aflevering van Black Mirror. Een reclame voor de hometrainer Peloton was deze week mikpunt van spot en afkeur. Maar met de vrouw uit de commercial lijkt het inmiddels beter te gaan. In het gewraakte spotje krijgt een vrouw een peperdure hometrainer cadeau van haar man voor Kerstmis. In dertig seconden wordt getoond hoe ze trouw keer op keer haar training doet, zij het met tegenzin. Aan het einde van de sportmontage is ze haar man dankbaar: "Een jaar geleden wist ik nog niet hoezeer dit me zou veranderen. Dank je." Op internet vroeg men zich af waarom de man het blijkbaar nodig vond om 2100 euro uit te geven om zijn toch al slanke vrouw meer te laten sporten. Anderen zagen angst in de ogen van de vrouw, alsof ze in de steek gelaten zou worden (of erger) als ze niet haar trainingsdoelen haalde. Haar dankbare blik aan het einde werd door sommigen verklaard door het stockholmsyndroom. Het Amerikaanse bedrijf Peloton verloor ruim een miljard euro aan beurswaarde door alle commotie over "het cadeau waar je iets voor terugkrijgt", zoals het spotje heet. Nu duikt actrice Monica Ruiz op in een drankreclame die ronduit de spot drijft met het Peloton-filmpje. Ze zit in een bar met vriendinnen die overduidelijk sprakeloos zijn over iets wat zij net gezegd heeft. Daarna besluiten ze gedrieën te toosten op een nieuw begin. "Hier ben je veilig", verzekert een van de vrouwen Ruiz, waarna ze besluiten nog een drankje te bestellen, want dat is "een cadeau waar je niets voor terugkrijgt". Het spotje sluit af met "je ziet er trouwens prachtig uit". Ruiz zegt in een verklaring dat ze overvallen was door de commotie op internet. "Om te zeggen dat ik geschokt en overweldigd was door alle aandacht (in het bijzonder de negatieve) is een understatement." De actrice laat weten dat ze desalniettemin blij was met de kans die Peloton haar bood, maar ook dat ze dankzij het drankmerk "de humor in deze situatie kon vinden". Peloton zegt in een eigen verklaring teleurgesteld te zijn dat hun reclame verkeerd is begrepen. "We horen constant hoe onze producten een betekenisvolle en positieve invloed hebben op het leven van mensen. Onze reclame was bedoeld om die reis naar conditie en welzijn te vieren."
(bron: NOS)

4. Verzetsdaad of roofmoord? 'Ik wil weten hoe het zit'
Jelle van der Veen verdween simpelweg in de Tweede Wereldoorlog. Zijn familie hoorde nooit meer iets van hem nadat hij als militair vanuit Friesland naar de Veluwe was gestuurd. Achterneef Tammerus van der Veen ploos na wat er was gebeurd. "Het kostte een hoop tijd; schrijven, archieven bezoeken, bellen en mailen, totdat iemand voorstelde om het Rode Kruis te vragen. Die kwamen vrij vlot met meer informatie. Ze belden op: 'We willen jullie niet zomaar een brief sturen over wat er is gebeurd, want het is nogal een apart verhaal.'" "Oudere familieleden die hem nog hadden gekend vermoedden al dat er iets niet klopte, dus die lieten het liever rusten", zegt Van der Veen. "Maar mijn generatie wil weten hoe het zit. We willen de waarheid boven tafel hebben. Ook als dat een vervelende waarheid is." Jelle van der Veen bleek in Barneveld betrokken bij de moord op de Joodse onderduiker Rachel Groenberg. Zoals valt te lezen op onze site over de bevrijding, werd hij er deze week 75 jaar geleden voor terechtgesteld door de Duitsers, samen met een handlanger. Verzetsdaad of roofmoord? Van der Veen was na de capitulatie in 1940 bij Barneveld blijven hangen, waar hij betrokken raakte bij de opvang van onderduikers. "Hoe dat precies ging, is niet na te gaan. Er zijn geen archieven van", verzucht zijn achterneef. "Misschien vroeg iemand hem om eens een klusje te doen en is hij er zo langzaam in getrokken." Er blijven meer vraagtekens rond de zaak, maar duidelijk is dat het lichaam van Groenberg enkele maanden na de moord werd gevonden onder de vloer van een kippenhok, na een anonieme tip. Groenberg bleek eerst met een hamer te zijn geslagen, en daarna met messteken omgebracht. Het motief voor de daad blijft onduidelijk. De Duitse rechter achtte bewezen dat Groenberg uit de weg moest worden geruimd omdat ze klaagde over haar onderduikplek en dreigde met verraad. Geruchten dat het om haar geld ging of dat de vrouw een stukgelopen relatie had met een van de mannen, werden niet gewogen in het vonnis dat Tammerus van der Veen in handen kreeg. "Ik had gehoopt op meer duidelijkheid, maar je blijft in vertwijfeling achter. Je kan het uitleggen als een uit de hand gelopen verzetsdaad, maar ook als een roofmoord. Ik had als familielid natuurlijk liever gehad dat het zonneklaar een verzetsdaad was, maar ja, dat is ook te gekleurd." "De Duitsers zeggen dat dit kille misdadigers zijn, maar dat is ook bezijden de waarheid. Ik geloof niet dat deze jongens in normale tijden tot deze daden waren gekomen." Niet dat Van der Veen zijn familielid wil vrijpleiten, maar hij vraagt wel aandacht voor de omstandigheden van de moord. "Na de oorlog was alles makkelijk: die was goed, die was fout. Maar het is nooit zo zwart-wit, toen niet en nu niet. Het oordeelt makkelijk in alle vrijheid, zonder druk, zonder angst om opgepakt te worden." Onthoofd Van der Veen en de andere dader werden naar de beul in Frankfurt gebracht voor uitvoering van het vonnis. "Er werd een compleet circus ingesteld, met een officiële veroordeling, transport, documenten met de doodsoorzaak: 'enthauptet'. Allemaal netjes bijgehouden en gearchiveerd." "Het is te bizar voor woorden. Er werden aan de lopende band verzetsmensen ter plekke doodgeschoten, waarom breng je deze jongens dan 500 kilometer verderop voor een executie?" Nog cynischer is de Duitse bekommernis om het Joodse slachtoffer. "Ik kan dat niet rijmen", zegt Van der Veen. "Zelf aan de lopende band honderdduizenden mensen vermoorden en dan ga je twee mannen veroordelen." Van der Veen hoopt ooit nog eens contact te kunnen krijgen met familie van Groenberg, van wie slechts een van haar vijf broers de oorlog overleefde. "Maar ik weet natuurlijk niet hoe pijnlijk of confronterend dat is." Zelf heeft hij nog bezoeken gebracht aan de plekken waar Jelle Van der Veen vastzat: Kamp Vught, de gevangenis Wolvenplein in Utrecht, en uiteindelijk gevangenis Preungesheim in Frankfurt. "Ik ben daar nog langs de hekken gelopen, maar je komt er niet binnen. Uiteindelijk ben je uitgekeken, en ga je terug naar Nederland."
(bron: NOS)

5. Tientallen doden bij fabrieksbrand New Delhi
Bij een brand in een fabriek in de Indiase hoofdstad New Delhi zijn tientallen doden gevallen. Volgens de politie staat het dodental op 43. Het vuur brak rond 05.30 uur plaatselijke tijd uit in een kartonfabriek met vijf verdiepingen. Op dat moment lagen veel fabrieksmedewerkers in het gebouw te slapen. Hulpdiensten hadden aanvankelijk moeite om het gebouw te bereiken vanwege de smalle, drukke straten: Bij de reddingsoperatie werden 25 brandweerwagens ingezet. Reddingswerkers haalden tientallen mensen uit het gebouw, van wie een deel was omgekomen. Anderen zijn met brandwonden en ademhalingsklachten naar ziekenhuizen gebracht. Volgens de brandweer was het moeilijk om mensen uit het gebouw te krijgen. "Het gebouw is groot en het was heel donker binnen", zegt een woordvoerder. De Indiase premier Modi heeft op Twitter zijn medeleven uitgesproken met de nabestaanden van slachtoffers.
(bron: NOS)

6. Wildplasser bij presidentieel paleis Mexico schiet drie mensen dood
In Mexico-Stad heeft een man drie mensen doodgeschoten in een gebouw vlak bij het Nationaal Paleis. Volgens de politie was hij het gebouw in gelopen om te urineren. Twee mannen die hem hierop aanspraken, werden door hem onder vuur genomen. Toen de politie in het gebouw aankwam, lagen er vier neergeschoten mensen op de grond. De schutter werd hierop neergeschoten door agenten. Hij en twee anderen zijn in het gebouw overleden. Een derde slachtoffer stierf onderweg naar het ziekenhuis. Twee anderen zijn gewond. President Obrador Na de schietpartij heeft een politiemacht van meer dan honderd agenten de omgeving afgezet. Het gebouw ligt aan een nauwe straat vlak bij een zij-ingang van het Nationaal Paleis, die vooral wordt gebruikt door regeringsmedewerkers en journalisten. Het Nationaal Paleis is het officiële onderkomen van de Mexicaanse president Obrador. Op het moment van de schietpartij was hij niet aanwezig. Hij was op reis buiten Mexico-Stad.
(bron: NOS)

7. 'Saudische schutter op Amerikaanse basis bekeek video's grote schietpartijen'
De Saudiër die vrijdag op een Amerikaanse vliegbasis drie mensen doodschoot, heeft enkele dagen daarvoor - samen met drie anderen - beelden van grote schietpartijen bekeken. Dat zeggen ambtenaren tegen internationale media. Het motief van de schutter is nog altijd onduidelijk. De leerling van de Saudische luchtmacht, die op de vliegbasis in Florida een militaire training volgde, opende het vuur in een klaslokaal op het complex. Drie mensen kwamen om bij de aanslag, tien raakten gewond. De schutter werd in het lokaal doodgeschoten door een agent. Familieleden van twee van de slachtoffers zeggen dat die zijn doodgeschoten, terwijl ze probeerden om de schutter tegen te houden. Op Facebook schrijft een man dat zijn broer talloze levens heeft gered. "Hij is als een held gestorven en we zijn meer dan trots." Anti-Amerikaanse tweets De FBI heeft de identiteit van de aanslagpleger bekendgemaakt: Mohammed Saeed Alshamrani, een 21-jarige tweede luitenant. Op een Twitter-account dat mogelijk van hem is, staat een reeks anti-Amerikaanse berichten. De berichten op sociale media worden onderzocht, zegt de FBI. Ook bekijkt de opsporingsdienst of de schutter alleen handelde of verbonden was aan een grotere groep. Schutter gefilmd De drie die een paar dagen eerder de beelden van andere schietpartijen hadden bekeken, zijn volgens overheidsbronnen ook Saudische leerlingen. Op het moment dat Alshamrani vrijdag om zich heen schoot, zou een van hen dit hebben gefilmd. De twee anderen zouden de beelden in een auto hebben bekeken. Op de legerbasis worden tien Saudische leerlingen vastgehouden, melden bronnen. Van enkele anderen is niet duidelijk waar ze zijn.
(bron: NOS)

8. Politie gaat agenten aanspreken die selfie maakten bij ingestorte grillroom
De politie gaat twee agenten op het matje roepen die bij de ingestorte grillroom in Coevorden een selfie maakten. Op beelden van Hart van Nederland is te zien hoe de twee, terwijl reddingswerkers op de achtergrond aan het werk zijn, zichzelf op de foto zetten. "Dit is onacceptabel en niet zoals de politie hoort te handelen", aldus de politie Drenthe op Twitter. "De bewuste collega's zullen hier zeker op worden aangesproken." Rond 15.00 uur stortte de grillroom door een explosie nagenoeg volledig in. Daarbij raakten twee personen gewond: de eigenaar van de grillroom en zijn 5-jarige zoontje. Het kind kon pas vijf uur later uit het puin worden gehaald door een speciaal team van de brandweer en verkeert volgens de Veiligheidsregio Drenthe in een "zorgwekkende toestand". De actie van de agenten is pijnlijk voor de politie. Die spreekt op sociale media en in tv-programma's geregeld met afkeuring over mensen die filmen of fotograferen bij ongelukken. Vorig jaar voerde het Rode Kruis nog campagne tegen het filmen van ongelukken. Die campagne kreeg bijval van onder anderen justitieminister Grapperhaus. Onderzoek De politie gaat maandag verder met het onderzoek naar de oorzaak van de explosie. De plek is afgezet en omwonenden hebben een brief gekregen waarin staat dat ze niets mogen opruimen. Volgens de gemeente Coevorden hebben veel inwoners de explosie gehoord en meegeleefd met de vader en zoon. "Mogelijk heeft u hier in de komende dagen nog last van. Praat erover met de mensen om u heen en zoek contact met een hulpverlener als dat nodig is", schrijft de gemeente op Twitter.
(bron: NOS)

9. Vrouwen protesteren in Libanon tegen seksuele intimidatie
In de Libanese hoofdstad Beiroet hebben vrouwen actie gevoerd tegen seksuele intimidatie en voor vrouwenrechten. Ze trokken in een protestmars van de American University of Beiroet, in het westen van de stad, naar het Riad Al Solh-plein, in het centrum. Een van hun eisen is dat kinderen die Libanese vrouwen krijgen met een niet-Libanees het recht hebben op het Libanese staatsburgerschap. Met hun protest willen ze "een boodschap afgeven", zegt een van hen tegen persbureau AP. Tijdens het protest stak een man zichzelf in brand. Waarom hij dat deed, is niet duidelijk. Omstanders blusten het vuur: Libanon stond de afgelopen tijd in het teken van massale demonstraties. Tienduizenden mensen eisten het vertrek van verschillende politieke leiders. De protesten begonnen toen de regering van premier Hariri nieuwe belastingen voorstelde, als onderdeel van forse bezuinigingen. De regering stapte uiteindelijk eind oktober op. In die regering zaten vier vrouwelijke ministers, het hoogste aantal in Libanon ooit.
(bron: NOS)

10. Frankrijk voor derde dag op rij ontregeld door landelijke stakingen
Stakingen hebben Frankrijk voor de derde dag op rij voor een groot deel lamgelegd. Net als op voorgaande dagen lag het openbaar vervoer in het land grotendeels stil en gingen actievoerders in meerdere steden de straat op. De overlast door de stakingen was vandaag groter vanwege een gelijktijdige actie van vrachtwagenchauffeurs, die op vijftien plekken in het land snelwegen blokkeerden uit protest tegen een voorgenomen verhoging van brandstofaccijns. In Parijs kwam het tot confrontaties tussen de politie en gele hesjes die zich op hun traditionele protestdag hadden aangesloten bij de massaprotesten. Een aantal demonstranten gooide tijdens een mars met stenen, waarna de politie traangas op ze afvuurde. De stakingen leidden bij reizigers tot veel verwarring: De landelijke protesten begonnen woensdagavond toen vakbondsleden in het hele land het werk neerlegden uit protest tegen het plan van president Macron om het pensioenstelsel te hervormen. Hoewel Macron benadrukte niet te tornen aan de pensioenleeftijd van 62 jaar, vrezen veel Fransen er in de nieuwe plannen op achteruit te gaan. Mogelijk wil de president financiële prikkels bieden aan mensen die langer doorwerken en voordelen van bijvoorbeeld spoorwegpersoneel, dat meestal ruim voor 62 jaar al met pensioen kan, schrappen. Ook zou hij het pensioen in publieke sectoren niet langer willen baseren op het laatst verdiende loon, maar op het gemiddelde loon dat iemand verdiend heeft. Om die reden wordt er in de transportsector massaal gestaakt. Vandaag lag het Franse ov wederom grotendeels plat. Correspondent Frank Renout zag slechts één op de tien treinen rijden. Op stations in Parijs liepen toeristen verward rond, zoekend naar een rijdende metro of een van de weinige nog beschikbare taxi's. "De stakingen leiden tot veel ergernis onder toeristen", zei hij op NPO Radio 1. Beslissende week in aantocht De Fransen zelf zijn over het algemeen minder geïrriteerd. Renout: "Er wordt redelijk nuchter op gereageerd, omdat een overgrote meerderheid van de Fransen sympathie heeft voor de stakers. Er wordt veel gefietst, mensen delen auto's of ze werken thuis. De vraag is alleen hoe lang het geduld blijft als de stakingen aanhouden en de overlast groter wordt." Vooralsnog zwicht Macron niet voor de massastakingen. "Jullie zullen langer moeten gaan werken", zei zijn premier Philippe gisteravond nog tijdens een tv-toespraak. Hij benadrukte wel dat de plannen geleidelijk zullen worden ingevoerd, om het niet "bruut" te maken. Volgens correspondent Renout wacht Frankrijk een cruciale week. Maandag overlegt de regering met de vakbonden in Parijs over de hervormingen. Voor dinsdag hebben de vakbonden opgeroepen tot een nieuwe landelijke stakingsdag, waarna Macron op woensdag de details van zijn pensioenplannen wereldkundig zal maken. "Dus de komende dagen worden beslissend."
(bron: NOS)