2. Rutte: onderste steen moet boven over dood Khashoggi
Volgens premier Rutte zijn er nog steeds veel vragen over wat er precies is gebeurd met de Saudische journalist Jamal Khashoggi. Hij hoopt en verwacht dat alle relevante feiten zo snel mogelijk boven tafel komen. "De onderste steen moet boven." Hij reageert daarmee op de erkenning door Saudi-Arabië dat Khashoggi dood is. Hij zou zijn omgekomen bij een gevecht in het Saudische consulaat in Istanbul. In verband daarmee zijn achttien mensen gearresteerd, liet Ryiaad gisteravond weten. "Wat is er precies gebeurd? Wie is er verantwoordelijk? Het is belangrijk dat er een diepgravend onderzoek komt", zei Rutte in Kopenhagen, waar hij is voor een top over duurzaamheid. Wapenembargo Ook regeringspartij D66 wil dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de omstandigheden rond de dood van Khashoggi. Kamerlid Sjoerdsma wil verder dat een voorgenomen wapenembargo tegen Saudi-Arabië wordt doorgezet. Minister Hoekstra van Financiën besloot afgelopen week af te zien van een bezoek aan investeerdersbeurs in Saudi-Arabië, vanwege de kwestie Khashoggi. Een handelsmissie met minister Kaag van Buitenlandse Handel staat op losse schroeven.
(bron: NOS)

3. Zwolle kapt opnieuw groot aantal essen
In Zwolle worden de komende winter 480 essen gekapt. De bomen zijn ziek door de essentakstefte. Die schimmel tast aanvankelijk de takken aan, maar uiteindelijk de hele boom. Er is nog geen remedie tegen de boomziekte. Voor Zwolle is het de tweede keer dit jaar dat tot massale kap wordt besloten. In april werden ook al eens 1800 essen weggehaald. Op dit moment is volgens RTV Oost zo'n dertig procent van alle essen in Zwolle aangetast door de agressieve schimmel. Doordat de bomen snel verzwakken, vormen ze een gevaar voor de omgeving en het verkeer. Essentaksterfte is niet alleen een Zwols probleem. Staatsbosbeheer sloeg twee jaar geleden voor het eerst alarm over de schimmel, die al sinds 2010 in Nederland rondwaart. In 2016 was de schatting dat van de 4600 hectare essenbos die Staatsbosbeheer in Nederland in beheer heeft 80 procent was aangetast. Ook in het Amsterdamse Bos slaat de boomziekte hard toe: daar worden alleen al dit jaar 835 essen gekapt. Gezonde nakomelingen Omdat er vrees bestaat dat de es - een inheemse boomsoort - uit Nederland verdwijnt door de ziekte, probeert Wageningen Universiteit een snelle remedie te vinden. Onderzoekers hebben al vastgesteld dat er te midden van zieke populaties soms essen staan die de schimmel niet krijgen. Op een proefveldje wordt op dit moment onderzocht waarom die bomen 'weinig vatbaar' zijn. Ook wordt gekeken of die paar gezonde essen gezonde nakomelingen kunnen opleveren zodat er in de toekomst nieuwe, resistente essen aangeplant kunnen worden. Zolang die onderzoeken lopen is er nog geen alternatief voor kappen. Natuurbeheerders proberen wel een goede bestemming voor het kaphout te vinden. In Amsterdam worden beschoeiingen voor de vijvers gemaakt van de zieke essen, Staatsbosbeheer maakt er picknicktafels van. In Zwolle heeft de gemeente een stichting opgericht waar mensen met afstand tot de arbeidsmarkt (bouw)materiaal maken van de gekapte essen.
(bron: NOS)

4. Antonia Brico krijgt late eer met film 'De Dirigent'
De Nederlandse dirigente Antonia Brico leidde in de twintigste eeuw grote orkesten in de VS en Europa, maar in Nederland was ze niet zo bekend. Daar kan snel verandering komen in met de film De Dirigent van Maria Peters die volgende week in première gaat. Antonia Brico werd in 1902 in Rotterdam geboren als kind van een Italiaanse pianist en een jonge Nederlandse vrouw, een tienermoeder. Ze werd geadopteerd en haar adoptieouders namen haar zes jaar later mee naar San Francisco, zo ver mogelijk van haar biologische moeder vandaan, die haar was gaan zoeken. Na een conflict met haar pleegmoeder moest ze als 15-jarige elders onderdak vinden. Ze had muzikaal talent, maar wilde iets onmogelijks: dirigent worden. Begin 1930 debuteerde ze toch, als dirigent van het Berliner Philharmoniker, in die tijd een van de beste orkesten ter wereld. Ook voor regisseur Maria Peters was ze een volslagen onbekende. Totdat ze begin deze eeuw een documentaire over Brico zag, vertelt ze. "Ze is een Nederlandse. Deze dame had het ver geschopt in haar tijd. Ze had een tragische jeugd gehad in Amerika, gaat later in Nederland op zoek naar haar familie. Als gastdirigent van vooraanstaand orkesten kreeg ze mooie kritieken. Meer was haar niet gegund." Peters werd geholpen door de research van voormalig Elsevier-journalist en volle neef van Antonia: Rex Brico (90). Hij zag haar voor het eerst als 8-jarig joch, toen ze uit Amerika overkwam met haar New Yorkse Womens Orchestra. Ze kregen een sterke band. Hij herinnert zich haar indrukwekkende persoonlijkheid. Hij zegt: "Ze was zeer daadkrachtig, een heel sterk karakter. Het moest allemaal gaan zoals zij wilde, maar ze was ook heel warm." In de film voedt nog een element Brico's vechtersmentaliteit: de seksuele toenadering van een voorname pianodocent. Het stond al in het script toen de #Metoo-woede mondiaal uitbarstte. De jonge Antonia keert zich van hem af nadat hij haar heeft gezegd dat vrouwen onder horen te liggen. Bekijk hier de trailer van de film: De Dirigent is geen vrouwenfilm, benadrukt Maria Peters graag. "Dat heb ik willen voorkomen, ook omdat ze zelf zegt veel tegenwerking van vrouwen gehad te hebben. Ik las het ook in haar boeken. Men vond het er niet uitzien. Het was niet ladylike. Trombone blazen met bolle wangen, de cello tussen de benen, het zag er raar uit. Ik vond dat schokkend. Wat heeft dat er allemaal mee te maken? Ze maken muziek en daar gaat het om." Rex Brico, met groot respect: "Ze heeft haar hele leven geknokt. Als gevolg daarvan heeft ze ook de grote orkesten van Europa en Amerika gedirigeerd. Ze had het hart op de tong. Daarom kon ze ook een orkest van honderd mensen in de hand houden. Ze zei altijd: als ik een man was geweest, had ik een vaste aanstelling gekregen hier in Europa." In Nederland hebben ze haar ook niet bijzonder weten te waarderen. In de film wordt gesuggereerd dat ze de beroemde en beruchte dirigent Willem Mengelberg heeft benaderd, maar dat is nooit gebeurd, weet Brico. "Hij heeft haar nooit ontmoet. Hij wilde geen vrouwen voor een orkest. Hij vond dat pure sensatie. Terwijl ze geweldige aanbevelingen had. De Berliner Philharmoniker was het toporkest van de wereld en daarvoor heeft ze wel geweldige kritieken gekregen. Ze wilde het Concertgebouworkest dirigeren. Dirigent Van Beinum heeft haar in Londen bij een ontmoeting met de hand op zijn hart beloofd dat hij alles zou regelen. Toen ze in de zomer naar Nederland kwam was hij dood." Eleanor Roosevelt Van lage afkomst was Antonia Brico behendig genoeg om te netwerken in de hoogste Amerikaanse kringen. Maria Peters heeft daar een liefdesverhaal vol violen doorheen geweven, maar ook de waar gebeurde ontmoeting met een hooggeplaatste vrouw die zich wél achter haar stelde: presidentsvrouw Eleanor Roosevelt. De hoofdrol wordt gespeeld door de 32-jarige Christanne de Bruijn, die haar filmdebuut beleeft. Maria Peters: "Ze heeft alles in huis wat je nodig hebt voor Antonia, inclusief een Amerikaans accent. Ze kan alles, ook pianospelen. Ik heb nooit per se een bekende actrice gewild. Ze was gewoon de beste voor de rol. Dit had niemand haar nagedaan."
(bron: NOS)

5. IS ruilt gegijzelde vrouwen en kinderen
Terreurgroep Islamtische Staat heeft in Syrië twee vrouwen en vier kinderen laten gaan die sinds juli gegijzeld waren. De groep kwam vrij na een ruil met de Syrische overheid. De zes waren in juli gevangengenomen na een dodelijke serie aanslagen in de stad Sweida. Daarbij kwamen 215 mensen om het leven en vielen bijna 200 gewonden. Veertig vrouwen en kinderen werden ontvoerd. Het ging om druzen, een religieuze minderheid in het land. IS laat de groep gaan omdat de Syrische regering zestig personen in vrijheid stelt en 27 miljoen dollar in losgeld betaalt. In deze groep zouden ook opgepakte vrouwen en kinderen van IS-strijders zitten. Volgens het Syrische Observatorium voor Mensenrechten zal IS nog meer gijzelaars laten gaan. Hoeveel mensen in totaal worden vrijgelaten, is nog niet bekend.
(bron: NOS)

6. Euthanasie bij dementie kan toch, zegt toetsingscommissie
Als artsen het zorgvuldig aanpakken, mogen ze toch euthanasie verlenen aan wilsonbekwame patiënten, zoals mensen met dementie. Daarbij mag ook een slaapmiddel worden gebruikt, blijkt uit een nieuw oordeel van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie. Trouw schrijft over de zaak die de commissie eerder dit jaar behandelde. Daarbij verleende een huisarts euthanasie aan een vrouw van in de zestig met alzheimer. Ze woonde in een verpleeghuis. Vooraf kreeg de vrouw, die niet meer in staat was om te communiceren, een slaapmiddel toegediend. De euthanasie vond plaats op basis van de wilsverklaring van de vrouw, die ze regelmatig had geactualiseerd en ook mondeling bekrachtigd zolang dat nog kon. Ze heeft nooit eenduidig aangeven dat het tijd was voor euthanasie, maar voor haar familie en arts was het duidelijk dat ze ondraaglijk leed. De vrouw was permanent angstig, herkende niemand meer en was onrustig en verdrietig. Bedenkingen In juli werd een verpleeghuisarts nog berispt voor euthanasie bij een 74-jarige demente vrouw. De vrouw had een euthanasieverklaring, waarin stond dat ze zelf het moment van haar dood wilde bepalen. Toen ze steeds verwarder werd had ze bedenkingen bij die verklaring. Uiteindelijk voerde haar arts in 2016 de euthanasie uit, zonder dat de vrouw daarover was ingelicht. Ze kreeg een slaapmiddel in haar koffie, maar werd wakker en kwam omhoog toen de arts het dodelijke middel toediende. Haar familie hield haar vast en probeerde haar rustig te krijgen. De Regionale Toetsingscommissies Euthanasie oordeelden al eerder dat deze arts onzorgvuldig had gehandeld en niet had mogen overgaan tot euthanasie, omdat de verklaring van de vrouw onduidelijk en tegenstrijdig was. Het Openbaar Ministerie is inmiddels ook een strafrechtelijk onderzoek naar de arts begonnen. Helder Beide zaken zijn volgens de voorzitter van de regionale toetsingscommissies, Jakob Kohnstamm, "totaal verschillend". In Trouw zegt hij dat er in de nieuwe zaak wel sprake was van een heldere wilsverklaring. Ook werd elke stap door de huisarts volgens hem "onwaarschijnlijk zorgvuldig" gewikt en gewogen. Dat geldt volgens Kohnstamm ook voor het toedienen van het slaapmiddel. Dat moest voorkomen dat de vrouw zichzelf zou verwonden bij het inbrengen van het infuus. Of de huisarts tegen de patiënte heeft gezegd wat hij ging doen is niet duidelijk en volgens Kohnstamm "niet relevant". Volgens de euthanasiewet is het al langer toegestaan om bij dementie euthanasie uit te voeren. Het gebeurt alleen bijna nooit, ondanks wilsverklaringen. Voor een arts is het moeilijk om te bepalen wanneer er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Ook gebeurt het dat een patiënt zich de inhoud van de wilsverklaring niet meer herinnert of geen euthanasie meer wil.
(bron: NOS)

7. Facebook heeft ?War Room? tegen nepnieuws, maar is het genoeg?
Op de deur is een velletje papier geplakt met de woorden 'War Room'. In de ruimte staan zestien bureaus met computers. Aan de muur hangen televisies, afgestemd op zenders als CNN, MSNBC en Fox News. Er werken zo'n twintig mensen die op jacht zijn naar nepnieuws en trollen. "Het is de laatste verdedigingslinie", zegt Samidh Chakrabarti tegen The New York Times. Hij leidt bij Facebook het team dat in deze ruimte nieuws over verkiezingen in de gaten houdt. Het sociale netwerk wil hiermee laten zien dat het menens is. Belangrijke test In 2016 wordt Amerika compleet verrast: sociale media zijn gebruikt door Russische trollen om de presidentsverkiezingen tussen Donald Trump en Hillary Clinton te beïnvloeden. Volgende maand volgt voor diezelfde platforms een belangrijke test: de tussentijdse verkiezingen voor het Amerikaanse Congres. Voor, tijdens en na de race om het Witte Huis lukt het Russische trollen om via nepaccounts tienduizenden berichten en advertenties te versturen over politiek gevoelige onderwerpen. Het doel is om het land verder te polariseren en Trump te helpen winnen. Daar komt nog bij dat de platforms zich niet voldoende bewust zijn van deze vorm van misbruik. Het wordt pas laat ontdekt en hierdoor zien miljoenen Amerikanen de berichten en advertenties op hun telefoons en computerschermen. Of het uiteindelijk invloed heeft gehad op hun stemgedrag blijft onduidelijk. Zo ziet de War Room van Facebook eruit: Er volgen verschillende hoorzittingen waar de techbedrijven aan de tand worden gevoeld over hun aandeel in deze zaak. De politici zijn uiterst kritisch, en de bedrijven krijgen te horen dat ze een groot probleem hebben. Dus nu staat Facebook - samen met onder meer Twitter - onder grote druk om herhaling te voorkomen. Sneller schakelen De 'War Room' van Facebook is daar een gevolg van. "In onze ogen is dit waarschijnlijk de grootste bedrijfsbrede heroriëntatie sinds we onze focus hebben verlegd van desktop naar telefoons", zegt Facebook-teamleider Chakrabarti. De ruimte is niet alleen bedoeld voor de Amerikaanse midterms, ze monitoren er ook de verkiezingsstrijd in Brazilië, evenals andere verkiezingen die de komende tijd gaan spelen. Hoelang de afdeling - die is samengesteld uit mensen vanuit alle hoeken van het bedrijf - blijft bestaan, is onduidelijk. Afgelopen woensdag stelde Facebook, in een pr-offensief, de ruimte open voor journalisten. The Guardian schrijft in een verslag dat het onduidelijk is hoe goed dit initiatief werkt. Zo bevatte de persbriefing nauwelijks nieuwe informatie over de bestrijding van desinformatie. Of de socialemediaplatforms uiteindelijk echt beter zijn voorbereid dan in 2016, vinden experts lastig om te zeggen. "De platforms zijn beter voorbereid op aanvallen zoals die in 2016 plaats vonden", zegt hoogleraar Kathleen Hall Jamieson, die onlangs een boek schreef over de Russische inmenging. "Of ze ook goed zijn voorbereid op nieuwe aanvallen, dat valt te bezien." Lee Foster, die voor beveiligingsbedrijf FireEye desinformatie onderzoekt, beaamt dat en voegt toe dat ze in ieder geval meer delen. De afgelopen maanden hebben Facebook en Twitter meerdere keren groepen nep-accounts verwijderd. Al zegt dat niet alles. Want bij de inmenging in 2016 speelt de 'onbekende factor' een grote rol. Facebook en Twitter ontdekken pas tien maanden na de verkiezingen op welke schaal er dingen fout waren gegaan. 'Wel inmenging, kleinere schaal' Een andere vraag die voorligt, is wat de Russen rond de tussentijdse verkiezingen van plan zijn. Dat ze actief zijn, daar lijkt weinig twijfel over in de VS. Gisteren nog werd een Russische vrouw aangeklaagd voor pogingen tot online inmenging in de tussentijdse verkiezingen. De veiligheidschef van de VS voegt daaraan toe dat hij ook bezorgd is over beïnvloedingscampagnes vanuit China en Iran. Dit komt bovenop eerdere zaken. Microsoft signaleert in juli meerdere Russische hackaanvallen. Een is er gericht op een Republikeinse denktank die heeft gebroken met Trump en aanstuurt op meer sancties. Daarnaast zijn twee senatoren doelwit. En Facebook verwijdert, verspreid over meerdere momenten, honderden neppagina's en -accounts die in verband worden gebracht met Russische, Iraanse én Amerikaanse trollen. Tegelijkertijd zeggen overheidsfunctionarissen tegen The Washington Post dat de campagnes op sociale media niet zo groot zijn als wat ze in 2016 zagen. Deskundigen zeiden eerder deze maand iets soortgelijks tegen The Daily Beast: er is wel activiteit, maar niet zoveel als rond deze tijd twee jaar geleden. "Het is lastig om te zeggen wat zich ontwikkelt", zegt Foster. "De activiteiten in 2016 leken vooral gericht te zijn op het zaaien van verdeeldheid. Dat hebben we al. Dus ik denk dat het niet zo logisch is voor Rusland om daar nog meer energie in te steken." Foster benadrukt wel dat er nog tijd is om dingen te doen. "Tegelijkertijd is er wel steeds minder tijd om iets op te zetten wat kan zorgen voor een echte impact." Ook houdt de onderzoeker de mogelijkheid open dat Rusland er pas weer in 2020 vol voor gaat. Een voormalige cybersecurity-functionaris van de Amerikaanse overheid zegt daarnaast tegen The Daily Beast dat het ook kan dat Rusland zijn krachten spaart voor andere verkiezingen, zoals die van het Europees Parlement volgend jaar.
(bron: NOS)

8. Wekdienst 20/10: verkiezingen in Afghanistan en brexit-demonstratie
Goedemorgen! Vandaag is een belangrijke dag voor veel Afghanen: ze kunnen naar de stembus voor een nieuw parlement. Verder wordt er in Londen gepleit voor een tweede referendum over de brexit en wordt vanavond in Amsterdam bekendgemaakt wie de populairste dj ter wereld is. De dag begint koud met lokaal mistbanken en vorst aan de grond. Verder schijnt de zon geregeld en warmt het vanmiddag op naar 14 tot 16 graden. Morgen vertoont het weer hetzelfde verloop. Na het weekend wordt het anders; de kans op regen is groter en het wordt 's middags koeler. Ook gaat het harder waaien. Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden en de situatie op het spoor. Wat kun je vandaag verwachten? Het is een belangrijke dag voor Afghanistan: er zijn parlementsverkiezingen. Dat is voor het eerst sinds 2005. 2500 kandidaten dingen mee naar een plaats in het parlement. Er is een demonstratie in Londen om te pleiten voor een tweede referendum over de brexit. Er worden duizenden mensen verwacht. Vanavond wordt in de Amsterdam Arena bekendgemaakt wie de populairste dj ter wereld is. Al jaren behoren Nederlandse dj's zoals Martin Garrix en Armin van Buuren tot de absolute wereldtop. Wat heb je gemist? Na twee-en-halve week onduidelijk over het lot van de Saudische journalist Jamal Khashoggi heeft Saudi-Arabië bevestigd dat hij dood is. Volgens de Saudische openbaar aanklager zijn achttien landgenoten gearresteerd. Volgens de aanklager wijzen de eerste onderzoeksresultaten uit dat de dood van Khashoggi het gevolg was van een gevecht dat uitbrak tussen hem en meerdere personen op het consulaat in Istanbul. Daar was de journalist op 2 oktober voor het laatst gezien. Ander nieuws uit de nacht: Ontvoerde miljardair uit Tanzania weer veilig thuis: Mohammed Dewji (43) werd door zijn kidnappers na een week in een veld achtergelaten. Parlement Macedonië akkoord met naamswijziging: Twee derde van de parlementsleden stemde voor het plan de procedure te starten waarmee de naam van het land wordt veranderd in Republiek Noord-Macedonië. Dode bij brand in seniorencomplex Didam: Het slachtoffer is een man van 88. Zijn vrouw, die ook in het appartement aanwezig was, heeft rook ingeademd, maar raakte verder niet gewond. En dan nog even dit: De Amerikaanse politiek is vaak keihard en de Democraten en Republikeinen maken elkaar geregeld uit voor rotte vis of erger. Maar dat het ook anders kan, bewijzen een Republikeinse en een Democratische kandidaat die strijden om een zetel in het parlement van de staat Vermont. Zij vonden een wel heel bijzondere manier om een verkiezingsdebat te beëindigen: Fijne dag!
(bron: NOS)